Nadużywanie alkoholu lub innej substancji psychoaktywnej przez jedną osobę w rodzinie wywiera negatywny wpływ na funkcjonowanie rodziny jako całości. Powoduje szkody osobiste każdego z jej członków – zarówno dorosłych jak i dzieci. Może wywoływać współuzależnienie. Szkodliwe picie alkoholu, a zwłaszcza uzależnienie rodzi bardzo poważne konsekwencje psychologiczne, społeczne oraz materialne. Prowadzi do dezorganizacji rodziny lub jej rozpadu. Zmiany te postępujące stopniowo są efektem przewlekłego, narastającego problemu nadużywania alkoholu lub innych substancji zmieniających świadomość przez bliską osobę.
Kiedy pojawiają się, a potem nasilają incydenty nadmiernego picia, dorośli członkowie rodziny podejmują różne interwencje, aby im zapobiec. Rozmawiają, dążą do uzyskania obietnic poprawy. Proszą, grożą, próbują kontrolować zachowania osoby pijącej. Zmaganie z piciem czy narkotyzowaniem się osoby bliskiej, trwające miesiącami czy nawet latami, angażują wszystkich członków rodziny. Rodzą liczne konflikty, napięcia psychiczne, cierpienie psychiczne i rozczarowanie. Sytuacja ta powoduje także życie w długotrwałym stresie. Nieskuteczność własnych działań nakierowanych na rozwiązanie problemu nadużywania alkoholu czy innych substancji, pogłębiająca się izolacja społeczna, może rodzić poważne konsekwencje psychologiczne. Należą do nich zaburzenia nerwicowe, zaburzenia emocjonalne (chaos emocjonalny, huśtawka nastrojów, stany lękowe i depresyjne, napięcie i stan ciągłego pogotowia emocjonalnego), zagubienie, chaos poznawczy. Mogą pojawić się brak poczucia sensu i celu, zakłócenie wzorców normy i zdrowia, nierealistyczne oczekiwania, pustkę duchową i brak nadziei. Pociąga to za sobą odczuwalne obniżenie jakości życia.
Współuzależnienie jest, więc konsekwencją życia z osobą nadużywającą alkoholu lub innych substancji psychoaktywnych. Nie jest to choroba, lecz utrwalona reakcja na przewlekłą i niszczącą sytuację życiową wynikającą z picia bliskiej osoby. Ogranicza w sposób istotny swobodę wyboru postępowania. Prowadzi do pogorszenia własnego stanu i utrudnia realistyczne i skuteczne rozwiązanie problemów osobistych i problemów rodziny jako całości. Osoba współuzależniona, koncentrując się na sposobach ograniczania picia alkoholu lub zażywania innych substancji przez osobę bliską, nieświadomie przejmuje odpowiedzialność i kontrolę za jego funkcjonowanie. W efekcie ułatwia osobie uzależnionej dalsze picie i utrwala problem uzależnienia. Aby wyjść z tej pułapki potrzebna jest pomoc z zewnątrz. Na przykład w formie grup wsparcia (np. grupy AL-Anon) oraz / lub profesjonalnej psychoterapii. Celem leczenia jest przekierowanie uwagi i aktywności życiowej osób współuzależnionych z problemu uzależnienia bliskiej osoby na zaspakajanie własnych potrzeb życiowych i potrzeb pozostałych członków rodziny (dzieci). Niezależnie bowiem od tego czy osoba uzależniona podejmie leczenie czy nie – osoba współuzależniona może poprawić jakość swojego życia i życia swoich dzieci. Często jest to też pierwszy krok do zmiany postrzegania problemu przez osobę uzależnioną.
Sprawdź, jaki wpływ na twoje życie ma uzależnienie partnera.
Wypełnij poniższy test. Postaw krzyżyk przy każdym pytaniu, które prawdziwie opisuje twoje przekonania, doświadczenia i zachowania.
- Czy poddajesz się rytmowi picia alkoholu przez partnera: zmieniając godziny posiłków, chodzenie spać, podporządkowujesz się nakazowi zachowania ciszy przez pozostałych domowników i „schodzenia z drogi” alkoholikowi?
- Czy przejmujesz część obowiązków uzależnionego partnera (np. opieka nad dzieckiem, zakupy, dokonywanie opłat) na siebie lub przekazujesz je innym, bo nie możesz polegać na uzależnionym partnerze?
- Czy przekładasz lub rezygnujesz z planów rodzinnych – odwiedzin, wspólnych wakacji, itp. bo nie możesz polegać na partnerze i wstydzisz się jego ewentualnych wybryków?
- Czy zdarza ci się kontrolować partnera przez zaglądanie do jego notatek, szperanie po kieszeniach, podsłuchiwanie rozmów, częste telefonowanie do niego, czytanie sms-ów, przyprowadzanie go z imprez, barów, z pracy do domu?
- Czy starasz się pomagać i opiekować uzależnionym partnerem, nie dopuszczając do tego, aby ponosił konsekwencje swojego picia i swoich zachowań, wyręczać go w załatwianiu codziennych spraw związanym z codziennym życiem rodzinnym?
- Czy wycofujesz się z dochodzenia swoich racji dla świętego spokoju, aby uniknąć kłótni?
- Czy często martwisz się tym co inni myślą o tobie i przedkładasz opinie innych nad własne?
- Czy czujesz się upokorzona kiedy twój partner lub dziecko popełnia błąd, źle się zachowuje?
- Czy masz problem z powiedzeniem NIE kiedy twój partner lub inni proszą cię o pomoc?
- Czy tolerujesz niewłaściwe zachowania partnera i jednocześnie masz poczucie winy i małej wartości przy czym zaniedbujesz samą siebie lub dzieci?
- Czy tolerujesz stosowanie przemocy psychicznej i/lub fizycznej, obelgi, wulgaryzmy, obwinianie cię ze strony uzależnionego partnera?
- Czy zdarza ci się pić wspólnie z partnerem, aby zatrzymać go w domu?
- Czy rezygnujesz z pomocy, szacunku i miłości innych, własnej kariery, zainteresowań, aby nie drażnić partnera?
Jeżeli na kilka spośród wymienionych w teście pytań odpowiedziałaś twierdząco – jest to sygnał, że problem uzależnienia twojego partnera ma duży wpływa na twoje życie. Nie pozwól, aby jego problem zdominował twoje życie. Poszukaj pomocy.
