Nasza silna wola i samokontrola testowane są codziennie, od rana do wieczora. Decyzja, czy wyjść rano i przebiec kilka kilometrów w ramach treningu? Utrzymanie zdrowej diety? Przykładów, w których w pewnym sensie „walczymy” ze sobą moglibyśmy z pewnością podać wiele. Wyniki dużej ankiety Stress in America wskazują, że to właśnie niezdolność do utrzymania samokontroli powoduje, że Amerykanie nie są w stanie utrzymywać zdrowych nawyków (między innymi w kontekście odżywiania, podejmowania aktywności fizycznej i wypoczynku).
Według danych ankiety 57% osób badanych deklaruje, że najważniejszym celem w tym roku jest redukcja wagi. 50% jako główny cel określa zachowanie zdrowej, zbilansowanej diety. W rzeczywistości realizacja tych postanowień jest bardzo trudna, na co także wskazują wyniki badania. Zaledwie jedna na pięć osób dotrzymuje postanowienia i osiąga wyznaczony sobie cel – szczególnie w obszarze zmiany stylu życia.
Głównym wytłumaczeniem trudności w dotrzymaniu postanowień jest brak samokontroli. Pisaliśmy już kiedyś o tym, czym jest, ale przypomnijmy krótko: najogólniej ujmując, samokontrola to zdolność do odraczania gratyfikacji i nieulegania pokusom. Taka postawa prowadzi do osiągania wyznaczonych celów i realizowania postanowień. Nieuleganie pokusom wymaga siły i zaangażowania – to właśnie ten etap sprawia nam najwięcej trudności. Jeden z najważniejszych badaczy siły woli i samokontroli, Roy Baumeister, porównuje ją do pracujących mięśni. Mięśnie męczą się i w pewnym momencie muszą odpocząć. Po jakimś czasie regenerują się i są zdolne do dalszej pracy, często „rosnąc w siłę” i mogąc pracować mocniej i dłużej. Podobnie możemy „trenować” samokontrolę. Możemy ją wzmacniać i sprawiać dzięki temu, że coraz łatwiej jest nam opierać się pokusom i dotrzymywać postanowień. Tym samym – możemy być bardziej skuteczni w zmianie stylu życia.
Tylko jak to zrobić?
Skup się na pojedynczych celach – to właśnie błąd polegający na tym, że chcemy osiągnąć zbyt wiele w krótkim czasie powoduje, że nie udaje nam się dotrzymywać postanowień. Jeżeli chcesz zmienić styl życia, rozpocznij od jednego obszaru – niech to będzie zmiana sposobu odżywiania. Pracuj nad tą zmianą, wyznaczaj mniejsze, pojedyncze cele krótkoterminowe (tu piszemy o tym, jak to robić). Dopiero, gdy osiągniesz zmianę w jednym obszarze, przejdź do kolejnego (na przykład treningu lub rezygnacji z używek).
Monitoruj postępy – Stwórz plan, podziel go na etapy, a etapy podziel na jeszcze krótsze etapy. Zaznaczaj – forma graficzna to bardzo dobry pomysł – postępy i osiągnięte, małe cele. Spójrzmy na przykład na postanowienia dotyczące zdrowego odżywiania. Badania wskazują, że osoby, które monitorują dzienne spożycie kalorii i potraw zwiększają swoje szanse na utrzymanie zdrowej diety i osiągnięcie wyznaczonych celów.
Szukaj wsparcia – Czasami może to być partner w dotrzymywaniu postanowienia – na przykład ktoś, z kim będziesz biegać lub ktoś, kto razem z tobą przejdzie na dietę. Czasami jednak wsparcie może okazać się bardzo pomocne już na płaszczyźnie „kibicowania” i motywowania do dotrzymywanie postanowień. To bardzo cenne, o czym pisaliśmy już wielokrotnie.
Skorzystaj z porady specjalisty – Psycholog lub psychoterapeuta może pomóc ci w skonstruowaniu planu, zaznaczeniu punktów, które będą celami krótkoterminowymi, a także wesprze cię w monitorowaniu postępów. Czasami trudno nam zacząć, a współpraca z psychologiem może być dodatkowym motywatorem.